Alweer best lang geleden, ergens begin jaren 2000, werd ik bekend met het boekje “De vier inzichten” van Don Miguel Ruiz. Ik keek in die tijd graag naar de Oprah Winfrey show, vooral naar de afleveringen met gasten uit de wereld van persoonlijke ontwikkeling en psychologie.
Oprah Winfrey heeft heel veel betekend in het mainstream maken van deze onderwerpen, ook voor mijzelf. Vóór die tijd werd psychologie, of werken aan jezelf, vaak gezien als iets raars waar je liever niks mee te maken wilde hebben. Ondertussen is dat wel heel anders.
De vier inzichten
De vier inzichten uit het boekje zijn gebaseerd op de oude Tolteekse wijsheid, volgens Don Miguel Ruiz. Of dat echt zo is, weet ik niet, maar het boekje leest makkelijk en maakt enkele interessante levensprincipes heel toegankelijk. In het boek beschrijft hij vier inzichten die je helpen om los te komen van de zogenaamde droom waar je in leeft.
De droom
Hij stelt dat we allemaal in onze eigen droom leven. Deze droom wordt van jongs af aan in ons geconditioneerd door de maatschappij, familie en cultuur. We leren wat goed en fout is volgens de normen van het systeem waarin we leven. We creëren een beeld van de wereld dat hierop gebaseerd is, aangevuld met onze eigen ervaringen. En dat wordt vervolgens onze realiteit.
Naast onze persoonlijke droom, leven we ook in een collectieve droom die gedeeld wordt door een samenleving, een groep of zelfs een organisatie of bedrijf.
De droom is niet waar
Het is belangrijk om te beseffen dat die droom waarin we leven enkel een verhaal is over de werkelijkheid. Het is zeker niet de werkelijkheid zelf. Ga maar na hoe anders mensen dingen ervaren en hoe groot de verschillen in hun overtuigingen over de wereld kunnen zijn. Laat staan hoe vaak je in je leven al hebt ontdekt dat je je ergens in vergist had.
De vier inzichten helpen je om los te komen van jouw droom, zodat je als mens kan leren en groeien en je bewustzijn vergroten. En als dat je lukt, begrijp je ook waarom ons leven als een droom wordt omschreven. Hoe meer je weet, hoe meer je beseft hoe weinig je eigenlijk weet!
Vat niets persoonlijk op
Een van de vier inzichten waar ik het over wil hebben leest: “Vat niets persoonlijk op”.
Dit inzicht leert ons dat de acties en woorden van anderen niets met ons te maken hebben, maar alles met henzelf. Het komt namelijk volledig voort uit hun droom.
De kern van dit inzicht is:
- Ieders wereldbeeld is uniek: Elk persoon leeft in zijn/haar eigen realiteit, gevormd door persoonlijke ervaringen, overtuigingen en filters.
- Projectie van de eigen realiteit: Wat mensen zeggen of doen is een projectie van hun eigen wereld, en gaat dus eigenlijk niet over de jouwe. Dit geldt natuurlijk ook andersom, voor jou richting anderen.
Wat is goed en wat is fout?
Om dit beter te begrijpen wil ik een voorbeeld geven uit de begintijd van mijn werk op een Britse basisschool. Een van de activiteiten die we wekelijks deden, was samen lezen met een groepje kinderen. Ieder kind mocht een stukje voorlezen uit het boek dat we op dat moment lazen. Het ging om kinderen uit groep 4, dus 7-8 jaar oud, en mijn groepje waren allemaal jongens met een overvloed aan energie.
De eerste keer was niet zo’n succes. Ik was vooral politieagent aan het spelen omdat geen van de jongens stil kon zitten, en dus werd er weinig gelezen. De tweede keer pakte ik het anders aan. De jongens mochten zitten hoe ze wilde, als er maar gelezen werd.
De een ging liggen, de ander zat op de grond, de volgende wilde staan en al lezend rondlopen, weer een ander kwam naast mij zitten, en de vijfde hing ondersteboven op de bank. En ja, dat werkte: er werd vanaf toen gelezen!
De reacties die ik van collega’s kreeg waren wat wisselend. In het Britse schoolsysteem is ‘net gedrag’ een van de kernwaarden, en dus hoort daar ook netjes zitten bij. Ik herinner me feedback over het belang dat de jongens moesten leren om netjes te zitten tijdens schoolwerk, maar ik kreeg ook complimenten van iemand anders voor mijn flexibiliteit en mijn gekozen aanpak.
Dit voorbeeld laat zien hoe we allemaal in verschillende dromen leven. Of ik het goed of fout had gedaan, hing vooral af van de opvattingen van de persoon in kwestie. Iedereen projecteerde zijn of haar eigen werkelijkheid op de situatie.
Neem het niet persoonlijk – in de praktijk
Laten we nu eens kijken hoe we het inzicht “Vat niets persoonlijk op” concreet kunnen toepassen in ons dagelijks leven:
- Door het gedrag of de mening van een ander bij die persoon te laten en het niet persoonlijk op te vatten, bevrijd je jezelf van onnodige emotionele pijn. Hun gedrag of mening heeft vooral met henzelf te maken. Wanneer je niet langer bang bent voor wat anderen van je denken, kan je leren om veel meer ontspannen in het leven te staan.
- Dit leidt ook tot minder conflict, omdat de neiging om in de verdediging te schieten met dit inzicht verdwijnt als sneeuw voor de zon. Omdat je weet dat het eigenlijk niet over jou gaat, kan je juist veel meer nieuwsgierig zijn naar wat de ander te vertellen heeft.
- Daarnaast leer je dichter bij jezelf te blijven en keuzes te maken die het beste bij jou passen, zonder je overmatig te laten beïnvloeden door anderen. Adviezen van anderen komen voort uit hun eigen beleving van de wereld en sluiten niet altijd goed aan bij hoe jij wilt leven.
- Ook is het zo dat jij jouw eigen gedachten niet persoonlijk hoeft te nemen. Als je negatief tegen jezelf praat, realiseer je dat dit niet “de waarheid” is, maar enkel een gedachte. Neem het niet persoonlijk, net zoals je dat zou doen met anderen.
Tot slot, je bent met dit inzicht enkel verantwoordelijk voor je eigen emoties en gevoelens. Wanneer je emotioneel geraakt wordt door wat anderen doen of zeggen, komen deze gevoelens voort uit je eigen interpretatie en persoonlijke geschiedenis. Deze emoties zijn als spiegels van je eigen innerlijke wereld, jouw droom. Ze geven aan waar er nog heling mag plaatsvinden. Een ander kun je niet veranderen, maar gelukkig wel jezelf. En precies dát is de uitnodiging die het leven je op dat moment biedt.
Blijf wel open staan voor feedback
Het is belangrijk te onthouden dat “niets persoonlijk opvatten” niet betekent dat je niet meer naar anderen hoeft te luisteren. Het gaat erom open te staan voor feedback zonder je eigenwaarde eraan te koppelen. Ons eigen wereldbeeld is per definitie beperkt, en het verrijkt ons om deze steeds aan te vullen met de waardevolle kennis, ervaring en inzichten van anderen.
Pas het toe
Ik hoop dat je hier wat aan hebt. Mijn suggestie is om dit inzicht eens een weekje met je mee te nemen. Zet iedere dag de intentie: ik neem vandaag niets persoonlijk. Herhaal dit steeds gedurende de dag. Wat gebeurt er als je bewust kiest om iets niet persoonlijk te nemen? Wees nieuwsgierig hoe dit de interacties met anderen, en zelfs je eigen gedachten zal doen veranderen in positieve zin!
Coaching
Wil je hierover verder praten, of ken je iemand die hiermee worstelt? Ik help graag. Een afspraak voor een gratis InzichtGesprek is zo gemaakt.
Ik bied coaching bij stress, overbelasting, overspannenheid, burn-out en het verwerken van moeilijke emoties, zowel online als in persoon in de regio Zoetermeer.